ଓଡ଼ିଶାର ପୁରୀର ଶ୍ରୀ ଲୋକନାଥ ମନ୍ଦିରରେ ଶିବରାତ୍ରି ପୂର୍ବରୁ ପଙ୍କୋଦ୍ଧାର ଏକାଦଶୀ ପାଳନ କରାଯାଏ । ପଙ୍କୋଦ୍ଧାର ଏକାଦଶୀ 2025 ତାରିଖ ହେଉଛି ଫେବୃଆରୀ 24 । ଶ୍ରୀ ଲୋକନାଥ ମନ୍ଦିରରେ ଥିବା ଶିବଲିଙ୍ଗ କେବଳ ପଙ୍କୋଦ୍ଧାର ଏକାଦଶୀ ଦିନରେ ଦୃଶ୍ୟମାନ ହୁଏ – ଏହା ଫାଲଗୁନ ମାସରେ ମହାଶିବରାତ୍ରିର ତିନି ଦିନ ପୂର୍ବରୁ ଘଟେ ।
ଶ୍ରୀ ଲୋକନାଥ ମନ୍ଦିରର ଗର୍ଭଗୃହ ସମେତ ଶିବଲିଙ୍ଗ ସାରା ବର୍ଷ ପାଣି ଶିରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ରହିଥାଏ । କେବଳ ପଙ୍କୋଦ୍ଧାର ଏକାଦଶୀ ସମୟରେ ଜଳ ବାହାର କରାଯାଏ । ଏହି ସମୟରେ ହଜାର ହଜାର ଲୋକ ମନ୍ଦିରକୁ ପୂଜା କରିବାକୁ ଆସନ୍ତି।
ବର୍ଷସାରା ଦିଆଯାଉଥିବା ନୈବେଦ୍ୟ ପାଣିରେ ପଚିଯାଏ । ଲୋକମାନେ ବିଶ୍ବାସ କରନ୍ତି ଯେ ଏଥ୍ରେ ରୋଗ ନିବାରକ ଗୁଣ ଅଛି । ତେଣୁ ଏହାକୁ ପ୍ରସାଦ ଭାବରେ ବଣ୍ଟନ କରାଯାଏ
ଲୋକମାନେ କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ଅଛି ଯେ ଭଗବାନ ରାମ ତାଙ୍କ ବନବାସ ସମୟରେ ଏଠାରେ ଧ୍ୟାନ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଭଗବାନ ଶିବଙ୍କ ଦର୍ଶନ କରିଥିଲେ ବୋଲି ବିଶ୍ବାସ କରାଯାଏ । ଗାଁ ରେ ଭଗବାନ ରାମଙ୍କୁ ଶିବଲିଙ୍ଗ ପରି ଲାଉ କିମ୍ବା କଖାରୁ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । ପ୍ରଭୁ ରାମ ବର୍ତ୍ତମାନର ମନ୍ଦିର ଯେଉଁ ସ୍ଥାନରେ ଅବସ୍ଥିତ ସେହି ସ୍ଥାନରେ ଲୌକା ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ ଏଵଂ ମାତା ସୀତାଙ୍କୁ ଖୋଜିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବା ପାଇଁ ଭଗବାନ ଶିବଙ୍କୁ ପ୍ରାର୍ଥନା କରିଥିଲେ ।
ସେହି ଦିନଠାରୁ ଶିବ ଲିଙ୍ଗ କୁ ‘ଲୌକନାଥ’ ବୋଲି କୁହାଯାଉଥିଲା ।
ଏହି ଏକାଦଶୀ ବିଜୟା ଏକାଦଶୀ ନାମରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ – ଏହି ଏକାଦଶୀର କାହାଣୀ ମଧ୍ଯ ପ୍ରଭୁ ରାମଙ୍କ ସହିତ ଜଡିତ ।